Εντυπωσιακό βίντεο από τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό καθώς περνάει πάνω από τη Βόρεια Αμερική: http://www.youtube.com/watch?v=3d8fEl8xSJs
Τετάρτη 2 Νοεμβρίου 2011
Κυριακή 23 Οκτωβρίου 2011
Η πτώση ενός θρύλου
Ένα μεγάλο κεφάλαιο της αστρονομίας υψηλών ενεργειών έκλεισε την Κυριακή 23 Οκτωβρίου 2011 με την πρόσκρουση στη Γη του γερμανικού δορυφόρου ακτίνων-Χ ROSAT. Το διαστημικό αυτό τηλεσκόπιο εκτοξεύθηκε την 1η Ιουνίου 1990. Για τα επόμενα 8.5 χρόνια επέστρεφε στη Γη εικόνες του Σύμπαντος στις ακτίνες-Χ αφήνοντας μια πλούσια παρατηρησιακή κληρονομία η οποία ακόμη και σήμερα, 13 χρόνια μετά τη διακοπή της λειτουργίας του, αποτελεί πολύτιμη πηγή αναφοράς για την επιστημονική κοινότητα.
Στις 12 Φεβρουαρίου 1998 μία βλάβη στο σύστημα πλοήγησης είχε ως αποτέλεσμα τα όργανα παρατήρησης του ROSAT να εκτεθούν στην έντονη Ηλιακή ακτινοβολία και να καταστραφούν. Από τότε ο δορυφόρος κινούνταν σε τροχιά που τον έφερνε όλο και πιο κοντά στη Γη. Η τελική είσοδος στην ατμόσφαιρα του πλανήτη μας έγινε τα ξημερώματα της Κυριακής 23 Οκτωβρίου 2011. Κομμάτια του ROSAT βάρους έως 1.5 τόνοι είναι πιθανό να μην αποτεφρώθηκαν πλήρως κατά την είσοδο τους στην ατμόσφαιρα αλλά να προσέκρουσαν στην επιφάνεια της Γης. Μέχρι στιγμής δεν έχει αναφερθεί κάποια μαρτυρία που να συνδέεται με την πτώση του γερμανικού δορυφόρου.
Κατά τη διάρκεια της ζωής του ο ROSAT ανακάλυψε πάνω από 100.000 νέες πηγές ακτίνων-Χ, μεταξύ των οποίων ενεργούς γαλαξιακούς πυρήνες, σμήνη γαλαξιών, απομεινάρια υπερκαινοφανών αστέρων, διπλά συστήματα και κομήτες. Οι επιστημονικές δημοσιεύσεις που βασίστηκαν στα δεδομένα του ROSAT έχουν συγκεντρώσει μέχρι σήμερα πάνω από 120.000 αναφορές από την αστρονομική κοινότητα, γεγονός που δείχνει την τεράστια επιρροή της διαστημικής αυτής αποστολής στην εξέλιξη της γνώσης μας για το Σύμπαν. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα σμήνη και οι ομάδες γαλαξιών που εντόπισε ο ROSAT χρησιμοποιούνται ακόμη συστηματικά, σε συνδυασμό με νεώτερες παρατηρήσεις, για τον προσδιορισμό της γεωμετρίας του χωροχρόνου και τη μελέτη της φύσης της σκοτεινής ενέργειας.
Το Γερμανικό Κέντρο Αεροναυτικής (DLR) ετοιμάζεται να εκτοξεύσει το 2013 τον eROSITA, ένα νέο δορυφόρο ακτίνων-Χ, ο οποίος ευελπιστεί να συνεχίσει την επιτυχία του ROSAT.
Σάββατο 22 Οκτωβρίου 2011
Κοπέρνικος, Μπράχε και Κέπλερ: Τρεις σπουδαίοι αστρονόμοι
H παραγωγή του Ιδρύματος Ευγενίδου «Κοπέρνικος, Μπράχε και Κέπλερ: Τρεις σπουδαίοι
αστρονόμοι» είναι διαθέσιμη στο διαδίκτυο στη δίευθυνση: http://vimeo.com/30782266
Πέμπτη 20 Οκτωβρίου 2011
1883: το έτος που παραλίγο καταστράφηκε η Γη;
Στις 12 Αυγούστου του 1883 ο Μεξικάνος αστρονόμος José Bonilla κατέγραφε Ηλιακές κηλίδες όταν παρατήρησε κάτι ασυνήθιστο. Για δύο συνεχόμενες μέρες μέτρησε 450 άγνωστης ταυτότητας αντικείμενα να περνάνε μπροστά από τον Ήλιο. Περιέγραψε ότι περιβάλλονταν από μία ομιχλώδη άλω και άφηναν πίσω τους ένα επίσης ομιχλώδες ίχνος, ενώ συχνά εμφανιζόταν σε ομάδες. Ήταν σκοτεινά όταν περνούσαν μπροστά από τον Ηλιακό δίσκο και φωτεινά έξω από αυτόν.
Παρά το γεγονός ότι άλλοι αστρονόμοι παρατηρούσαν το Ήλιο ταυτόχρονα με τον Bonilla μερικές εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά, δεν υπάρχουν άλλες αναφορές για τα μυστήρια αντικείμενα. Κατά συνέπεια η παρατήρηση του Bonilla σύντομα ξεχάστηκε.
 |
| Ο κατακερματισμός του κομήτη Schwassmann-Wachmann 3 όπως τον παρατήρησε το διαστημικό τηλεσκόπειο Hubble. Θραύσματα σαν και αυτά που φαίνονται στην εικόνα πιθανόν να πέρασαν κοντά από τη Γη το 1883 (Source: NASA, ESA, H. Weaver (APL/JHU), M. Mutchler and Z. Levay (STScI)) |
Σε πρόσφατη δημοσίευση ο ερευνητής Hector Manterola του Πανεπιστημίου της πόλης του Μεξικό και οι συνεργάτες του επανεξέτασαν τις αναφορές του Bonilla υπό το πρίσμα τις αστρονομικής εμπειρίας των τελευταίων 150 χρόνων. Προτείνουν ότι ο αυτό που παρατήρησε ο Bonilla ήταν ο κατακερματισμός ενός κομήτη κατά τη διάβαση του μέσα από το Ηλιακό σύστημα. Πρόσφατες παρατηρήσεις, όπως αυτή στη φωτογραφία, δείχνουν ότι η διαδικασία αυτή είναι συνήθης.
Η νέα ερμηνεία, αν είναι ορθή, έχει τρομακτικές συνέπειες για το τι πραγματικά συνέβη, ή παραλίγο να συμβεί το 1883. Το γεγονός ότι δεν υπάρχει αναφορά για το φαινόμενο από άλλους παρατηρητές μπορεί να εξηγηθεί μόνο αν υποτεθεί ότι τα θραύσματα του κομήτη προβάλλονταν πάνω στον Ηλιακό δίσκο (και άρα ήταν ορατά) μόνο από τη θέση παρατήρησης του Bonilla. Σε αυτήν την περίπτωση άλλοι αστρονόμοι δεν τα είδαν επειδή από τη δική τους γωνία παρατήρησης τα θραύσματα δεν προβάλλονταν πάνω στον Ηλιακό δίσκο. Η υπόθεση αυτή όμως θέτει αυστηρά όρια για το πόσο μακριά από τη Γη βρίσκονταν τα μυστηριώδη αντικείμενα. Ο Manterola υπολόγισε ότι η απόσταση αυτή πρέπει να ήταν μόλις 600-8000 χλμ και κάθε ένα από τα θραύσματα είχαν μέγεθος τουλάχιστον 50 μέτρα, διαφορετικά δεν θα ήταν ορατά. Για σύγκριση ο μετεωρίτης που προσέκρουσε στην Tunguska της Σιβηρίας το 1908 και κατέστρεψε έκταση 2200χλμ2 (περίπου το μέγεθος της ευρύτερης περιοχής του Λονδίνου) είχε αντίστοιχες διαστάσεις, μερικές δεκάδες μέτρα.
Αν οι ισχυρισμοί της ομάδας του Manterola είναι σωστοί τότε το 1883 ο πλανήτης μας έφτασε στο χείλος μίας παγκόσμιας καταστροφής, πιθανόν παρόμοιας με αυτήν που εξάλειψε τους δεινόσαυρους πριν περίπου 65 εκατομμύρια χρόνια.
Είναι ενδιαφέρον ότι την ίδια χρονιά που ο Bonilla είδε τα μυστήρια αντικείμενα στον ουρανό, αστρονόμοι στην Αμερική ανέφεραν την διάβαση του κομήτη Pons-Brooks από το Ηλιακό σύστημα. Είναι πιθανόν ο Bonilla να παρατήρησε τα θραύσματα αυτού του κομήτη. Η επόμενη διάβαση του Pons-Brooks αναμένεται το 2024.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)
