Custom Search

Κυριακή 23 Οκτωβρίου 2011

Η πτώση ενός θρύλου


Ένα μεγάλο κεφάλαιο της αστρονομίας υψηλών ενεργειών έκλεισε την Κυριακή 23 Οκτωβρίου 2011 με την πρόσκρουση στη Γη του γερμανικού δορυφόρου ακτίνων-Χ ROSAT. Το διαστημικό αυτό τηλεσκόπιο εκτοξεύθηκε την 1η Ιουνίου 1990. Για τα επόμενα 8.5 χρόνια επέστρεφε στη Γη εικόνες του Σύμπαντος στις ακτίνες-Χ αφήνοντας μια πλούσια παρατηρησιακή κληρονομία η οποία ακόμη και σήμερα, 13 χρόνια μετά τη διακοπή της λειτουργίας του, αποτελεί πολύτιμη πηγή αναφοράς για την επιστημονική κοινότητα.

Στις 12 Φεβρουαρίου 1998 μία βλάβη στο σύστημα πλοήγησης είχε ως αποτέλεσμα τα όργανα παρατήρησης του ROSAT να εκτεθούν στην έντονη Ηλιακή ακτινοβολία και να καταστραφούν. Από τότε ο δορυφόρος κινούνταν σε τροχιά που τον έφερνε όλο και πιο κοντά στη Γη. Η τελική είσοδος στην ατμόσφαιρα του πλανήτη μας έγινε τα ξημερώματα της Κυριακής 23 Οκτωβρίου 2011. Κομμάτια του ROSAT βάρους έως 1.5 τόνοι είναι πιθανό να μην αποτεφρώθηκαν πλήρως κατά την είσοδο τους στην ατμόσφαιρα αλλά να προσέκρουσαν στην επιφάνεια της Γης. Μέχρι στιγμής δεν έχει αναφερθεί κάποια μαρτυρία που να συνδέεται με την πτώση του γερμανικού δορυφόρου.

Κατά τη διάρκεια της ζωής του ο ROSAT ανακάλυψε πάνω από 100.000 νέες πηγές ακτίνων-Χ, μεταξύ των οποίων ενεργούς γαλαξιακούς πυρήνες, σμήνη γαλαξιών, απομεινάρια υπερκαινοφανών αστέρων, διπλά συστήματα και κομήτες. Οι επιστημονικές δημοσιεύσεις που βασίστηκαν στα δεδομένα του ROSAT έχουν συγκεντρώσει μέχρι σήμερα πάνω από 120.000 αναφορές από την αστρονομική κοινότητα, γεγονός που δείχνει την τεράστια επιρροή της διαστημικής αυτής αποστολής στην εξέλιξη της γνώσης μας για το Σύμπαν. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα σμήνη και οι ομάδες γαλαξιών που εντόπισε ο ROSAT χρησιμοποιούνται ακόμη συστηματικά, σε συνδυασμό με νεώτερες παρατηρήσεις, για τον προσδιορισμό της γεωμετρίας του χωροχρόνου και τη μελέτη της φύσης της σκοτεινής ενέργειας.

Το Γερμανικό Κέντρο Αεροναυτικής (DLR) ετοιμάζεται να εκτοξεύσει το 2013 τον eROSITA, ένα νέο δορυφόρο ακτίνων-Χ, ο οποίος ευελπιστεί να συνεχίσει την επιτυχία του ROSAT.