Οι αστρονόμοι δεν έχουν αναπτύξει ακόμη μια ικανοποιητική θεωρία για τη δημιουργία των πλανητών του Ηλιακού συστήματος. Ενώ γνωρίζουμε ότι σχηματίσθηκαν σχεδόν ταυτόχρονα με τον Ήλιο κατά τη βαρυτική συστολή ενός γιγάντιου νέφους αερίου και σκόνης, οι λεπτομέρειες παραμένουν άγνωστες. Το καθιερωμένο σενάριο (εικόνα δεξιά) υποστηρίζει ότι κατά τη κατάρρευση του αέριου νέφους παράγονται στερεά συσσωματώματα ύλης, μικρές πέτρες μερικών εκατοστών, οι οποίες συνενώνονται σε πλανητοειδή με μέγεθος μερικά χιλιόμετρα, τα οποία με τη σειρά τους συνενώνονται και εξελίσσονται σε κανονικού μεγέθους πλανήτες. Στο μοντέλο αυτό η δημιουργία είναι ιεραρχική: μικρότερες συγκεντρώσεις ύλης αυξάνουν σταδιακά τη μάζα τους σχηματίζοντας ολοένα και μεγαλύτερα αντικείμενα. Η θεωρία αυτή, παρά το γεγονός ότι έχει εδραιωθεί, αντιμετωπίζει θεμελιώδη προβλήματα.
Καταρχάς ο μηχανισμός που παράγει πλανητοειδή από τυχαίες συγκρούσεις σωμάτων μεγέθους μερικών εκατοστών είναι άγνωστος. Πειράματα δείχνουν ότι μικρές πέτρες όταν συγκρούονται απλά δεν κολλάνε μεταξύ τους για να σχηματίσουν μεγαλύτερα συσσωματώματα.
Επιπλέον, οι γιγάντιοι αέριοι πλανήτες, όπως ο Ουρανός και ο Δίας, δεν εξηγούνται από το καθιερωμένο μοντέλο. Σύμφωνα με τη θεωρία πρώτα δημιουργείται ο πετρώδης πυρήνας και στη συνέχεια γίνεται η προσαύξηση αέριου από το αρχικό νέφος. Ο χρόνος που απαιτείται για να ολοκληρωθεί η διαδικασία είναι πολύ μεγαλύτερος από το χρόνο ζωής του αερίου, το οποίο διαλύεται ταχύτητα από τον ηλιακό άνεμο και την ακτινοβολία του νεαρού Ήλιου.
Σε πρόσφατη εργασία ο ερευνητής Sergei Nayakshin του Πανεπιστημίου Leicester της Βρετανίας προτείνει ένα εναλλακτικό μηχανισμό δημιουργίας των πλανητών, ο οποίος λύνει τα παραπάνω προβλήματα. Κλειδί της θεωρίας του είναι η άντι-ιεραρχική εξέλιξη των πλανητών: δεν δημιουργούνται από την συνένωση μικρών σωμάτων, αλλά αντίθετα αποτελούν το απομεινάρι τεράστιων πλανητών που έχασαν σημαντικό κομμάτι της αέριας μάζας τους υπό την επίδραση του Ήλιου.
Στο νέο σενάριο το αέριο νέφος που θα δημιουργήσει το Ηλιακό σύστημα κατακερματίζεται σε μικρότερες ανεξάρτητες συγκεντρώσεις ύλης που καταρρέουν υπό την επίδραση της ίδιας τους της βαρύτητας σχηματίζοντας πρωτοπλανήτες. Η θερμοκρασία και η πυκνότητα στο κέντρο των αντικειμένων αυτών είναι αρκετά υψηλή για να δημιουργηθούν στέρεοι πυρήνες οι οποίοι περιβάλλονται από μία εκτεταμένη αέρια ατμόσφαιρα, όπως αυτές του Ουρανού ή του Δία.
Οι αέριοι πλανήτες στο μοντέλο του Δρ. Nayakshin σχηματίζονται σε μεγάλες αποστάσεις από τον Ήλιο, πέρα από τον Πλούτωνα. Μόνο εκεί το αέριο νέφος έχει την θερμοκρασία και την πυκνότητα που επιτρέπουν τον κατακερματισμό του. Στη συνέχεια οι πλανήτες μεταναστεύουν κοντά στον Ήλιο λόγω δυνάμεων τριβής με το διάχυτο πυκνό υλικό του πρώιμου Ηλιακού συστήματος. Καθώς τον πλησιάζουν η ακτινοβολία του νεαρού Ήλιου και Ηλιακός άνεμος παρασέρνουν τις τεράστιες αέριες ατμόσφαιρες των πλανητών απογυμνώνοντας τον στέρεο πυρήνα. Όσο πιο κοντά στο Ήλιο πλησιάσει ένας πλανήτης τόσο μεγαλύτερο το ποσοστό της ατμόσφαιρας που σαρώνεται.
