Custom Search

Τρίτη 3 Μαΐου 2011

Αστροφυσική από το διαδίκτυο: χρησιμοποιώντας μηχανές αναζήτησης ως εικονικά τηλεσκόπια

Οι αστρονομικές παρατηρήσεις γίνονται συνεχώς ακριβότερες. Μεγάλα επίγεια τηλεσκόπια κατασκευάζονται και εξοπλίζονται με περίπλοκα όργανα παρατήρησης που συναγωνίζονται σε κόστος το τηλεσκόπιο στο οποίο τοποθετούνται. Διαστημικές αποστολές πολλών εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ στέλνονται σε τροχιά γύρω από τη Γη για να παρατηρήσουν σε μήκη κύματος που δεν είναι προσβάσιμα από το έδαφος. Κάθε δευτερόλεπτο παρατήρησης σε μεγάλες υποδομές κοστίζει ακριβά. Αν και η χρησιμότητα των μεγάλων τηλεσκοπίων στην αστρονομία δεν αμφισβητείται, αναρωτιέται κανείς αν η αστροφυσική έρευνα είναι απαραίτητα ακριβή.

Το διαδίκτυο παραδείγματος χάρη αποτελεί δωρεάν πηγή τεράστιου όγκου δεδομένων τα οποία παραμένουν σε μεγάλο βαθμό αναξιοποίητα: εικόνες αστρονομικών αντικειμένων που  στην πλειοψηφία τους δεν έχουν ληφθεί με σκοπό την επιστημονική χρήση αν και περιέχουν πληροφορία που μπορεί να αποδειχθεί ερευνητικά χρήσιμη. 


Είναι λοιπόν δυνατό να παράγει κανείς επιστημονικά αποτελέσματα χρησιμοποιώντας το διαδίκτυο ως εικονικό τηλεσκόπιο και φωτογραφίες του νυχτερινού ουρανού που έχουν αναρτηθεί σε αυτό από μη επαγγελματίες αστρονόμους ως βασική πηγή παρατηρησιακών δεδομένων;
Σύνθεση όλων των ερασιτεχνικών εικόνων του κομήτη 17P/Holmes που είναι διαθέσιμες στο διαδίκτυο. Στα αριστερά φαίνεται με έντονο λευκό χρώμα η τροχιά του κομήτη. Στα δεξία η πράσινη καμπύλη δείχνει το δυναμικό μοντέλο της τροχιάς το οποίο αναπαράγει καλύτερα τις παρατηρήσεις. 






Πρόσφατα αστρονόμοι από Princeton και το Πανεπηστήμιο της Νέας Υόρκης έδειξαν ότι είναι δυνατό, εφόσον ο όγκος των δεδομένων είναι μεγάλος. Σε πρόσφατη ανακοίνωση κατάφεραν να ανασκευάσουν με καλή ακρίβεια την τροχιά του κομήτη 17Ρ/Holmes κατά την διάβαση του από το Ηλιακό σύστημα το 2007 χρησιμοποιώντας μόνο φωτογραφίες φίλων της αστρονομίας αναρτημένες στο διαδίκτυο.

Με τη βοήθεια της μηχανής αναζήτησης της Yahoo ανέκτησαν περίπου 400 φωτογραφίες του 17Ρ/Holmes σε διαφορετικές θέσεις της τροχιάς του Όλες οι παρατηρήσεις που χρησιμοποιήθηκαν ήταν ερασιτεχνικές και η πλειοψηφία δεν ήταν βαθμονομημένες στα πρότυπα των επαγγελματικών  αστρονομικών δεδομένων. Παρόλα αυτά χρησιμοποιώντας κατάλληλο λογισμικό και εξελιγμένες στατιστικές μεθόδους για την ανάλυση των παρατηρήσεων κατάφεραν να συνθέσουν την τροχιά του κομήτη όπως φαίνεται στη εικόνα. 

Στόχος της εργασίας των αστρονόμων είναι να αναδείξουν τις δυνατότητες των ερασιτεχνικών αστρονομικών φωτογραφιών που είναι διαθέσιμες στο διαδίκτυο ως πολύτιμη πηγή πληροφορίας η οποία κάτω από κατάλληλες προϋποθέσεις μπορεί να χρησιμοποιηθεί για ερευνητικούς σκοπούς.