Custom Search

Παρασκευή 22 Οκτωβρίου 2010

Ο πιό μακρινός γαλαξίας στο Σύμπαν

Επιστήμονες μέτρησαν την απόσταση από τον πιο απομακρυσμένο γαλαξία που έχει βρεθεί ποτέ. Το αντικείμενο με το κωδικό όνομα UDFy-38135539, βρίσκεται σε απόσταση 291 δισεκατομμύρια έτη φωτός μακρυά, μόλις 600 εκατομμύρια χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη.  

Η αχνή αυτή πηγή εντοπίστηκε αρχικά σε εξαιρετικά ευαίσθητες φωτομετρικές παρατηρήσεις του διαστημικού τηλεσκοπίου Hubble. Οι αστρονόμοι υπέθεσαν ότι βρίσκεται σε πολύ μεγάλη απόσταση από τη Γη από το κόκκινο χρώμα του. Λόγω της διαστολής του Σύμπαντος η ακτινοβολία πολύ απομακρυσμένων γαλαξιών πέφτει κυρίως στο υπέρυθρο (κόκκινο) τμήμα του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος. 

Το UDFy-38135539 (το αχνό αντικείμενο αριστερά) 
είναι ο πιο μακρινός γαλαξίας σήμερα. Επιλέχθηκε
από χιλιάδες άλλους γαλαξίες που εντόπισε το
διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble λόγω του κόκκινου
χρώματος του. Credit: NASA, ESA, G. Illingworth 
(UCO / Lick Observatory και το  Πανεπιστήμιο της 
California, Santa Cruz), καθώς και η HUDF09 
ομάδα.
Σε πρόσφατη εργασία που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature, αστρονόμοι από τη Γαλλία και την Αγγλία επιβεβαίωσαν τις υποψίες των συναδέλφων τους. Χρησιμοποιώντας ένα από τα μεγαλύτερα επίγεια τηλεσκόπια, το Very Large Telescope διαμέτρου 8 μέτρων του Ευρωπαϊκού οργανισμού ESO, και συνολικό χρόνο έκθεσης πάνω από 14 ώρες κατάφεραν να αναλύσουν την ακτινοβολία του UDFy-38135539 σε διαφορετικά μήκη κύματος. Στη συνέχεια αναγνώρισαν στο φάσμα του αντικείμενου μία αχνή γραμμή εκπομπής, η οποία εμφανίζεται μετατοπισμένη προς το ερυθρό σε σχέση με το μήκος κύματος που μετράμε στη Γη. Η μετατόπιση αυτή οφείλεται στη διαστολή του Σύμπαντος και συνεπώς είναι δυνατό να μεταφραστεί σε απόσταση: όσο πιο απομακρυσμένο το αντικείμενο τόσο μεγαλύτερη η μετατόπιση προς το ερυθρό.

Ο απομακρυσμένος γαλαξίας UDFy-38135539 θα βοηθήσει τους αστρονόμους να κατανοήσουν τη διαδικασία που ονομάζεται επαναϊονισμός. Στα πρώτα εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια της ζωής του Σύμπαντος η ύλη ήταν αδιαφανής σε ακτινοβολία. Πληροφορίες για την κατάσταση του Σύμπαντος κατά την επονομαζόμενη Σκοτεινή Εποχή δεν πρόκειται να πάρουμε ποτέ, τουλάχιστον όχι με τους συμβατικούς τρόπους παρατήρησης που βασίζονται στον εντοπισμό ακτινοβολίας, καθώς αυτή δεν είναι δυνατό να διαφύγει προς τη Γη. 

Πιστεύεται ότι περίπου 300 εκατομμύρια χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκρηξη η ακτινοβολία των πρώτων γαλαξιών άρχισε να καθαρίζει την  αδιαφανή ομίχλη αερίου που γέμιζε τον Σύμπαν (επαναϊονισμός). Η διαδικασία αυτή ολοκληρώθηκε 700 εκατομμύρια χρόνια αργότερα, όταν το Σύμπαν είχε ηλικία 1δίς χρόνια. Ο UDFy-38135539 είναι ένας από τους πρώτους γαλαξίες που παρατηρούμε κατά τη φάση εκκαθάρισης του αδιαφανούς μανδύα του Σύμπαντος και συνεπώς η μελέτη τους θα αποκαλύψει μοναδικές πληροφορίες για το πως προχώρησε η διαδικασία αυτή.